Eten en voeding bij MS (Multiple Sclerose) vereisen extra aandacht. Mensen met MS – en hun naasten en zorgverleners – krijgen vaak te maken met kauw-, slik- en eetlustproblemen. Op deze pagina lees je waarom deze problemen ontstaan, welke symptomen en risico’s erbij horen en hoe aangepaste voeding kan helpen. We leggen uit hoe Fijnproevers met zachte, eiwitrijke tussendoortjes bijdraagt aan een veilig en prettig eetmoment. Ook vind je interne links naar verdiepende informatie en sluiten we af met een bemoedigende oproep om contact op te nemen voor een proefmoment of advies.
Wat is MS en waarom ontstaan er eetproblemen?
Multiple Sclerose (MS) is een chronische aandoening van het centrale zenuwstelsel. Het immuunsysteem valt daarbij het eigen zenuwweefsel aan, wat leidt tot beschadiging van de beschermlaag (myeline) rondom zenuwen. Hierdoor kunnen signalen vanuit de hersenen niet goed worden doorgegeven. Als de zenuwen die de mond- en keelspieren aansturen zijn aangetast, ontstaan kauw-, slik- en lustproblemen. Simpel gezegd: de spieren die nodig zijn om voedsel te kauwen en door te slikken werken niet altijd zoals ze moeten bij iemand met MS.
Naast zenuwschade spelen ook vermoeidheid en coördinatieproblemen een rol. MS-patiënten zijn vaak snel moe en het kost veel energie om te koken en te eten. Dit kan ertoe leiden dat ze minder gaan eten of drinken. Bovendien kunnen bepaalde medicijnen (zoals interferon-behandelingen) de eetlust verminderen. Het resultaat is dat mensen met MS extra kwetsbaar zijn voor voedingsproblemen en dat eetproblemen zoals moeite met kauwen, verslikken of weinig trek regelmatig voorkomen.
Symptomen en risico’s bij eten met MS
Eet- en slikproblemen bij MS uiten zich op verschillende manieren. Enkele veelvoorkomende symptomen en risico’s zijn:
-
Verslikken en hoesten: Door slikproblemen kan eten of drinken in de luchtpijp terechtkomen, wat leidt tot verslikken. Mensen met MS moeten tijdens het eten vaak hoesten of maken meer speeksel aan dan normaal. Verslikken is niet alleen vervelend maar ook gevaarlijk – voedsel of vocht in de luchtwegen verhoogt het risico op longinfecties (aspiratiepneumonie).
-
Moeite met kauwen: Vast voedsel kan lastig te kauwen zijn als de coördinatie van de kauwspieren hapert. Hard of droog eten (zoals korstjes of taai vlees) blijft soms steken in de keel. Dit kan pijn en ongemak veroorzaken en maakt de maaltijd een vermoeiende opgave.
-
Verminderde eetlust: MS en de bijbehorende behandelingen kunnen de eetlust verminderen. Ook kan angst voor verslikken ervoor zorgen dat iemand liever minder eet. Een gebrek aan hongergevoel en plezier in eten leidt ertoe dat maaltijden worden overgeslagen of dat er te kleine porties worden gegeten.
-
Vermoeidheid tijdens het eten: Veel mensen met MS ervaren extreme vermoeidheid. Lang aan tafel zitten of een hele maaltijd opeten kan uitputtend zijn. Hierdoor stoppen zij soms halverwege de maaltijd of kiezen ze voor alleen makkelijk eetbare hapjes. Dit vergroot de kans dat ze niet alle nodige calorieën en voedingsstoffen binnenkrijgen.
-
Gewichtsverlies en ondervoeding: Door de combinatie van bovengenoemde factoren (minder eten, moeilijk slikken, vermoeidheid) lopen mensen met MS risico op onbedoeld gewichtsverlies en ondervoeding. Ondervoeding verzwakt het lichaam verder en kan leiden tot spierafbraak, verminderde weerstand en tragere herstelprocessen. Het is dus van groot belang om alert te zijn op voldoende inname van voeding.
Het belang van aangepaste voeding
Gezien de hierboven genoemde uitdagingen is het aanpassen van de voeding essentieel voor mensen met MS met eetproblemen. Aangepaste voeding betekent dat we rekening houden met de textuur, structuur, timing en verdeling van eten en drinken, zodat maaltijden veiliger en aangenamer worden:
-
Zachte textuur en gladde structuur: Bij slikproblemen adviseert men vaak om voedsel te pureren of te vermalen. Door eten fijn te maken, wordt het gemakkelijker om door te slikken zonder te verslikken. Droog of korrelig voedsel kan beter vermeden of bewerkt worden. Denk aan het verwijderen van korsten van brood en kiezen voor smeuïg beleg zoals smeerkaas of pindakaas. Warme maaltijden kun je na bereiding klein snijden, prakken of pureren, eventueel met wat extra saus of bouillon om het zachter te maken. Er bestaan internationale richtlijnen (IDDSI-niveaus) voor voedselconsistentie. Niveau 3 staat voor vloeibaar of gemalen voeding, en niveau 4 voor gepureerde, dikke voeding – deze zijn vaak geschikt bij ernstige kauw- en slikproblemen.
-
Verdikte dranken: Veel mensen met MS verslikken zich in dunne vloeistoffen zoals water of thee. Het verdikken van dranken (bijvoorbeeld met verdikkingspoeder of door natuurlijke dikmakers als banaan in een smoothie) kan helpen om vloeistof trager te laten gaan en controle over het slikken te behouden. Ook vla, yoghurt of pap zijn goede alternatieven voor dunne dranken, omdat ze van zichzelf dikker zijn.
-
Voedingsmomenten en verdeling: Omdat vermoeidheid een grote rol speelt, is timing van maaltijden erg belangrijk. Kies de momenten van de dag waarop de energie het hoogst is voor de grotere maaltijden. Veel mensen met MS hebben bijvoorbeeld rond het middaguur meer energie dan ’s avonds. Het kan helpen om de warme hoofdmaaltijd naar de lunch te verplaatsen en ’s avonds iets lichts te nemen. Daarnaast is het slim om het eetmoment zelf rustiger aan te doen: neem de tijd, zit rechtop en praat niet te veel tijdens het eten. Kleine pauzes tussen happen door kunnen ook voorkomen dat iemand zich verslikt.
-
Kleine frequente porties: In plaats van drie grote maaltijden per dag kan het beter zijn om meerdere kleine eetmomenten in te plannen. Zo krijg je verspreid over de dag toch genoeg calorieën binnen zonder in één keer langdurig te hoeven eten. Eiwit- en energierijke tussendoortjes spelen hierbij een grote rol – ze vullen de voedingsbehoefte aan en zijn vaak makkelijk te nuttigen. Een zacht tussendoortje in de ochtend en middag, en eventueel nog voor het slapen, kan bijdragen aan voldoende inname zonder de persoon te overbelasten.
-
Professionele begeleiding: Het is altijd raadzaam om samen te werken met een diëtist of logopedist bij kauw- en slikproblemen. De logopedist kan helpen met sliktechnieken en adviezen geven over veilige houdingen en slikstrategieën tijdens het eten. De diëtist bekijkt of de voeding volwaardig is en doet aanbevelingen voor verrijkte voeding of supplementen indien nodig. Aangepaste voeding betekent niet alleen zachte voeding, maar ook voedzame voeding: alle benodigde eiwitten, vitamines en mineralen moeten in voldoende mate aanwezig zijn om ondervoeding te voorkomen.
Kortom, aangepaste voeding richt zich op veiligheid, gemak en voedingswaarde. Door consistentie aan te passen en slim te plannen, blijft eten een bron van energie en (voor zover mogelijk) plezier, in plaats van een bron van zorgen.
Hoe Fijnproevers helpt bij eetproblemen
Fijnproevers is er speciaal voor mensen met kauw-, slik- en eetlustproblemen. Het assortiment van Fijnproevers – waaronder de eiwit- en energieverrijkte tussendoortjes – is ontwikkeld om veilig, voedzaam én smakelijk te kunnen eten, zowel thuis als in zorginstellingen. Hoe maakt Fijnproevers het verschil?
- Zachte, eiwitrijke tussendoortjes: De hartige tussendoortjes van Fijnproevers hebben een zachte, gladde structuur die voldoet aan IDDSI-niveau 3 & 4. Dit betekent dat ze zeer dik vloeibaar / gladgemalen zijn en dus geschikt voor mensen met ernstige slikproblemen. Je kunt ze met een lepeltje of vork eten zonder te kauwen, wat het risico op verslikken vermindert.
- Voedzaam en verrijkt: Alle Fijnproevers-producten zijn amylase-resistent, energie- en eiwitverrijkt. Amylase-resistent wil zeggen dat het speekselenzym amylase de structuur niet meteen afbreekt – de voeding blijft stabiel in de mond. Bovendien leveren de tussendoortjes extra calorieën en eiwitten in een klein volume. Dit is ideaal bij verminderde eetlust of als iemand moeite heeft om genoeg te eten; met een paar hapjes krijgt men toch belangrijke voedingsstoffen binnen. Zo helpen Fijnproevers-snacks om ondervoeding tegen te gaan en de spierkracht op peil te houden.
- Natuurlijke ingrediënten en vezels: De producten zijn bereid met natuurlijke ingrediënten en zijn glutenvrij. Daarnaast bevatten ze toegevoegde vezels die een gezonde spijsvertering bevorderen. Vezelrijke voeding is belangrijk, zeker bij MS, omdat darmproblemen zoals obstipatie regelmatig voorkomen. Fijnproevers combineert dus een veilige textuur met aandacht voor de algehele gezondheid.
- Gebruiksgemak voor thuis en zorginstellingen: Fijnproevers begrijpt dat gemak belangrijk is wanneer energie beperkt is. De tussendoortjes worden diepgevroren geleverd en zijn lang houdbaar (tot 12 maanden ingevroren). Thuis of in een zorginstelling hoef je ze alleen te ontdooien (bijvoorbeeld langzaam in de koelkast) en dan zijn ze direct klaar voor consumptie – opwarmen is niet nodig. Dit maakt het eenvoudig voor naasten of zorgverleners om snel een verantwoord hapje aan te bieden. De porties zijn klein (ongeveer 45 ml per stuk) en per stuk verpakt, zodat je precies kunt nemen wat nodig is en de rest bewaard kan blijven. Omdat de producten gekoeld 48 uur houdbaar zijn na ontdooien, kun je op een dag meerdere eetmomenten plannen met dezelfde batch tussendoortjes. Denk aan een tussendoortje halverwege de ochtend, eentje in de middag en eventueel ’s avonds nog een. Zo wordt de voeding beter verdeeld over de dag zonder extra moeite.
- Smakelijke variatie: Eten moet lekker blijven, ook in aangepaste vorm. Fijnproevers biedt een gevarieerd assortiment aan hartige smaken in kleine porties – van zachte kip tot romige groentevariaties en wellicht ook zoete desserts. Deze variatie prikkelt de eetlust en zorgt ervoor dat eten niet eentonig wordt. Doordat de smaak en voedingswaarde gewaarborgd zijn in elke hap, kunnen mensen met MS weer opnieuw van eten genieten, ondanks hun beperkingen.
Samengevat: Fijnproevers helpt mensen met MS om veilig te eten zonder concessies aan voedingswaarde of smaak. De combinatie van een zachte structuur, hoog eiwitgehalte en eenvoudig gebruik maakt deze tussendoortjes een waardevolle aanvulling op het dieet bij kauw- en slikproblemen.
Samen staan we sterk: neem gerust contact op
Eten en drinken bij MS hoeven geen bron van zorgen te zijn. Met de juiste aanpassingen en de ondersteuning van producten zoals Fijnproevers is het mogelijk om ondanks kauw- en slikproblemen toch te genieten van voeding. We begrijpen dat elke persoon met MS uniek is. Wat voor de een werkt, kan voor de ander anders zijn. Je staat er niet alleen voor. Of je nu zelf MS hebt, voor een naaste zorgt of als professional meer wilt weten – wij denken graag met je mee.
Met een empathische blik kijken we naar jouw situatie en adviseren we over passende oplossingen. Neem daarom gerust contact met ons op voor een proefmoment of voor meer advies op maat. Tijdens een proefmoment kun je vrijblijvend ervaren hoe de Fijnproevers-tussendoortjes smaken en hoe ze in de praktijk het eetmoment kunnen vergemakkelijken. Ons team staat klaar om al je vragen te beantwoorden, tips te delen en samen te zoeken naar de beste aanpak.
Samen werken we aan optimaal eten en voeding bij MS – zodat iedereen met vertrouwen en plezier aan tafel kan zitten.
Meer lezen over gerelateerde onderwerpen
Hieronder vind je een aantal interne links naar pagina’s met aanvullende informatie die relevant kunnen zijn als je meer wilt weten over eten en zorg bij MS en slikproblemen:
-
Symptomen en complicaties: Overzicht van veelvoorkomende symptomen bij slikproblemen en mogelijke complicaties, zoals longontsteking door verslikken en ondervoeding.
-
IDDSI-niveau 3 & 4: Uitleg over de internationale IDDSI-standaarden voor aangepaste voedingsconsistentie (vloeibaar en gemalen voeding) en waarom deze belangrijk zijn voor veilig eten.
-
Tussendoortjes: Onze productpagina met alle eiwit- en energieverrijkte tussendoortjes van Fijnproevers, inclusief smaken, ingrediënten en voedingswaarden.
